Sakarya Savaşı nedenleri ve sonuçları
Sakarya Savaşı 23 Ağustos – 13 Eylül
Merhaba sevgili öğrenciler sınavlarda sorunun en fazla geldiği bir konu ile karşınızdayız. Bu savaş Mustafa Kemal’in başkomutan olarak çıktığı ilk savaştır. Tekalif-i milliye emirleri ile toplanan araç gereç malzemenin bir kısmı bu savaşta kullanılmıştır. Bu savaşa kısaca varlıkla yokluğun savaşı diyebiliriz bu savaşta çok fazla subayımız şehit olduğu için Subaylar savaşı olarak da bilinir. Bu savaş Sakarya ırmağı civarında yani Polatlı taraflarında yapıldığı için ırmağın ismini alması ile Sakarya savaşı denilmiştir. Bu savaşın Adapazarı Sakarya ile bir ilgisi yoktur. Mustafa Kemal Sakarya Savaşında cepheyi yönetmiş savaş meydanını gören ve hakim olan bu tepeye Duatepe denir.Sakarya Savaşı 22 gün 22 gece sürmüş 23 Ağustos 1921 tarihinde başlamış ve 13 Eylül 1921 tarihinde sona ermiştir.
| Türk komuta kademesi Duatepe‘de savaşı yönetirken. Mustafa Fevzi (Çakmak), Köprülü Kâzım (Özalp), Mustafa Kemal (Atatürk), İsmet (İnönü) ve Hayrullah (Fişek) | |||||||
|
|||||||
| Taraflar | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Yunan Krallığı |
 Ankara Hükûmeti |
||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| I. Konstantin General Papulas |
Mustafa Kemal Paşa Fevzi Paşa |
||||||
| Güçler | |||||||
| 120.000 er, 3.780 subay, 57.000 tüfek, 2.768 makinalı tüfek, 386 top, 1.350 kılıç, 3.800 hayvan, 600 adet 3 tonluk kamyon, 240 adet 1 tonluk kamyon, 18 uçak | 96.326 er, 5.401 subay, 54.572 tüfek, 825 makinalı tüfek, 196 top, 1.309 kılıç, 32.137 hayvan, 1.284 at/katır arabası, 2 uçak | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 3.758 ölü, 18.955 yaralı, 354 kayıp Başka kaynaklara göre: 15.000 ölü, 25.000 yaralı |
5.713 ölü, 18.480 yaralı, 828 esir ve 14.268 kayıp | ||||||
Sakarya Meydan Muharebesi sonuçları
- Mustafa Kemal’e gazilik unvanı ile mareşallik rütbesi verilmiştir.
- İngiltere Türkiye Büyük millet meclisi ve Yunanistan’a ateşkes teklif etti bu teklif ulusal bağımsızlığımıza ters olduğu için teklif reddedilmiştir.
- İngiltere ile esir mübadelesi antlaşması imzalandı.
- Ukrayna ile dostluk antlaşması imzalandı.
- İtalya Anadolu’dan tamamen çekildi bu çekilme ile Anadolu’dan çekilen ilk itilaf devleti İtalya olmuştur.
- Fransa ile Ankara antlaşması imzalanmıştır.
- Hatay Fransa’nın sömürgesi olan Suriye’ye bırakılmış misakı milli’den ikinci kez taviz verilmiştir.
- İtalya ve Fransa’nın çekilmesi ile İngiltere Anadolu politikasında yalnız kalmıştır.
- Sovyet Rusya ve ona bağlı devletler ile Kars antlaşması imzalanmıştır bu anlaşma ile Doğu sınırı kesin olarak çizilmiştir.
- Meclisin Kayseri’ye taşınmasından vazgeçilmiştir.
- Başkomutanlık kanununun süresi uzatılmıştır.
- 1683 2. Viyana dan beri Türklerin geri çekilmesi Sakarya muharebesi ile durmuştur.
- Mustafa Kemal savaş sırasında ” Hattı müdafaa yoktur sathı müdafaa vardır o satıh tüm vatandır ” diyerek emir vermiştir.
Kars Antlaşması 13 Ekim 1921
- Sovyet Rusya aracılığıyla Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan ile TBMM arasında yapılmıştır.
- Boğazların Güvenliğinin sağlanmasına yönelik ortak hareket edilmesi kararı alınmıştır.
- Antlaşma ile doğu sınırı kesin olarak çizilmiştir.
- Nahcivan’ın özerk bir yapıya sahip olması karara bağlanmıştır.
Ankara Antlaşması 20 Ekim 1921
- TBMM ve Fransa arasında imzalanmıştır.
- Suriye de bulunan Süleyman Şah’ın mezarının bulunduğu Caber kalesinin Türk toprağı sayılması karara bağlanmıştır.
- Antlaşma ile Hatay da Suriye’ye bağlı resmi dili Türkçe olmak ve Türk bayrağı kullanmak koşuluyla özerk bir yönetim kurulması kararı alınmıştır.
- Antlaşma ile Hatay dışında Suriye sınırı çizilmiş ve Fransa ile olan savaş sona erdirilerek Güney cephesi kapanmıştır.
İtilaf Devletlerinin Ateşkes Ve Barış Teklifi
- 22 Mart 1922 tarihinde İtilaf Devletleri TBMM’ye barış teklif etmişlerdir. Fakat bu teklif milli bağımsızlığımıza aykırı olduğu ve eşit bir teklif olmadığı için reddedilmiştir.
- İtilaf Devletlerinin bu teklifi yapmalarında ki asıl amaç Yunan kuvvetlerine vakit kazandırmaktır.